2024
Mikołaj Dorożała
Polityk, samorządowiec, działacz organizacji społecznych. Jest absolwentem nauk politycznych na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, ukończył również studia podyplomowe na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Przez wiele lat pracował w międzynarodowych korporacjach, z których odszedł by odnaleźć poczucie sensu i sprawczości. Odnalazł je w działalności społecznej, aktywności na rzecz lokalnych społeczności, ochronie przyrody i ekologii. Jak sam podkreśla; chodzi o to, żeby słowa zamieniać w czyny, zaczynając od małych lokalnych spraw. Jedną z nich był zimowy marsz wzdłuż kilkusetkilometrowego wybrzeża Bałtyku, którego celem była zbiórka funduszy na rzecz chorych dzieci.
Mikołaj Dorożała od lat angażuje się w problematykę ochrony przyrody, jest wegetarianinem, aktywnie uprawia sport. Jego pasją są dalekie, piesze wędrówki.
W grudniu 2023 roku został powołany na stanowisko Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, obejmując funkcję Głównego Konserwatora Przyrody.
Prof. ANDRZEJ ELŻANOWSKI
Zoolog i bioetyk. Autor ponad stu prac naukowych, w tym wielu szeroko cytowanych w indeksowanych periodykach (w sumie 2756 razy, h-indeks 25). Przez 16 lat pracował w USA i RFN, m.in. jako stypendysta Smithsonian Institution i US National Research Council. Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Etycznego (od 2011). Od wielu lat działa na rzecz poprawy losu zwierząt. Jako członek Krajowej Komisji Etycznej ds. Doświadczeń na Zwierzętach w pierwszej kadencji (1999–2003) spowodował wprowadzenie w Polsce skali inwazyjności doświadczeń i przyczynił się do zmian Ustawy o ochronie zwierząt (m.in. usunięcia wyjątków od zakazu uboju bez ogłuszania). Kierował kampanią, która doprowadziła do przyjęcia w r. 2005 Ustawy o doświadczeniach dającej duże uprawnienia komisjom etycznym. Był wiodącym współautorem wyjściowego projektu ostatniej nowelizacji Ustawy o ochronie zwierząt (z 2010 r.), architektem kampanii (2012–2014) przeciwko ubojowi rytualnemu i wiodącym krytykiem rządowego projektu Ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych i edukacyjnych, co doprowadziło do jej ulepszenia. Członek 1 Lokalnej Komisji Etycznej ds. Doświadczeń na Zwierzętach (kadencja 2020–2023). Wspiera autorytetem bieżące kampanie przeciwko brutalnej eksploatacji zwierząt. Od 1983 wegetarianin, od 2013 weganin.
Sylwia Gregorczyk-Abram
Została absolwentką Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (2006) oraz podyplomowych studiów prawa medycznego, bioetyki i socjologii. W 2010 uzyskała wpis na warszawską listę adwokatów.
Jest społecznie zaangażowana w organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, ochrony praworządności oraz systemowych zmian w polskim systemie sprawiedliwości. Zawodowo od 2006 związana z kancelarią Clifford Chance], gdzie odpowiada za praktykę pro publico bono. Specjalizuje się w postępowaniach sądowych, prawie cywilnym i karnym.
fot. Piotr Pflegel
Prof. JOANNA HAŃDEREK
Dr hab., prof. UJ, wykładowczyni w Instytucie Filozofii UJ. Zajmuje się: filozofią kultury i filozofią współczesności, (postkolonializm, globalizacji, gender, multikulturalizm, ekoetyka, podmiotowości zwierząt, kryzys klimatyczny, globalna sprawiedliwości), oraz różnymi formami wykluczeń i dyskryminacji. Autorka „Filozofii wegańskiej”, „Metamorfozy i muzea”, „Czas i spotkanie”, red. „Wykluczenia?”. Działaczka społeczna. Współredaktorka kwartalnika popularnonaukowego „Racje”, redaktorka „Zdania” i „Istoty”, ekspertka Green REV Institute, współzałożycielka ruchu społecznego Manifest Wegański. Felietonistka portalu KOD i portalu „Istota”, pisze dla „Fakty po mitach”, miesięcznika „Vege” i „Racji”. Była wolontariuszką w Centrum Praw Kobiet. Od jedenastu lat prowadzi projekt społeczno-naukowy „Kultura wykluczenia?”. Razem z Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki od trzech lat organizuje warsztaty antydyskryminacyjne „Horyzonty równości”, oraz „Festiwal równości”. W Radiu Kraków występuje w programie Piotra Jędrzejewskiego „Państwo filozofów”. W radiu Jezzkultura prowadzi swoją autorską audycję „Znaki, ślady, tropy” . Radna miasta Krakowa. Z kotką na kolanach pisze filozoficznego bloga.
Urszula Glensk
Profesorka Uniwersytetu Wrocławskiego, badaczka literatury dokumentalnej. Wykłada w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej. Jest laureatką naukowej Nagrody Prezesa Rady Ministrów za habilitację.
Autorka sześciu książek, m.in. Historia słabych. Reportaż i życie w Dwudziestoleciu 1918-1939 za którą otrzymała Nagrodę Historyczną „Polityki” oraz biografii Hirszfeldowie. Zrozumieć krew, nominowanej do Nagrody Literackiej Nike.
Stworzyła Fundację No Border, aby pomagać uchodźcom na granicy polsko-białoruskiej. Felietonistka „Notatnika Teatralnego”.
fot. Piotr Pflegel
Mikołaj Golachowski
Jest biologiem, doktorem nauk przyrodniczych. Wiele lat pracował naukowo badając ssaki drapieżne, zarówno w Polsce jak i w Antarktyce, specjalizując się w ich ekologii, ekologii behawioralnej i ekologii molekularnej. Od 22 lat regularnie odwiedza oba rejony polarne jako przewodnik turystyczny i wykładowca, opowiadając o biologii ssaków i historii tych rejonów. Jest autorem kilku książek i wielu artykułów popularnonaukowych dla dorosłych i dla dzieci. W jego wielogatunkowej rodzinie, prócz trojga ludzi, są obecnie dwa koty, jeden pies i jeden żółw stepowy.
fot. Patty Wang
dariusz gzyra
Filozof, publicysta, działacz społeczny. Po wydaniu książki „Dziękuję za świńskie oczy. Jak krzywdzimy zwierzęta” (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2018) zgłoszony do nagrody Paszporty POLITYKI.
Prowadzi zajęcia na wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku antropozoologia. Współtworzy kadrę dydaktyczną interdyscyplinarnych studiów podyplomowych „Prawa zwierząt” na Uniwersytecie SWPS. Członek Komisji ds. Zwierząt Polskiego Towarzystwa Etycznego. Redaktor działu „Etyka praw zwierząt” czasopisma „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”. Twórca podcastu Ważne nieważne. Członek Rady Eksperckiej Green REV Institute.
Zajmuje się relacjami człowieka i innych zwierząt w świetle współczesnych koncepcji etycznych i politycznych oraz studiami nad weganizmem.
fot. Maciek Zygmunt
JANA KARPIENKO
Tłumaczy, organizuje, pisze.
Asystentka Olgi Tokarczuk i koordynatorka Fundacji Olgi Tokarczuk. Tłumaczenia, własne teksty i wywiady publikowała w „Twórczości”, „Odrze”, „Nowej Polszy” i na portalu „Rozstaje.Art”. Była tłumaczką szamana syberyjskiego, współpracowała z dokumentalnym Teatrem Na Faktach.
fot. Rafał Komorowski
dr Katarzyna Kasia
Filozofka, publicystka. Stypendystka Fundacji Kościuszkowskiej na Uniwersytecie w Princeton (USA). Pracuje w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich. Autorka esejów i książek, tłumaczka tekstów włoskich filozofów. Członkini grupy eksperckiej Team Europe. Współtwórczyni i prowadząca program „Kwiatki polskie” w TVP info. Jest gospodynią wtorkowych i czwartkowych poranków w Radiu Nowy Świat. Pisze felietony dla tygodnika Newsweek Polska, miesięcznika „Pani” oraz kwartalnika Polskiej Akademii Nauk „Academia”. W wydawnictwie Znak właśnie ukazała się książka jej i Grzegorza Markowskiego „7 życzeń. Rozmowy o źródłach nadziei”. Warszawianka roku 2023, w 2024 roku wyróżniona nagrodą im. Mariusza Waltera w kategorii „osobowość medialna”.
fot. Bogdan Jabłoński
Magdalena Kicińska
Reporterka, redaktorka naczelna „Pisma. Magazynu Opinii”. Absolwentka i wykładowczyni Polskiej Szkoły Reportażu. Laureatka Grand Press 2017 w kategorii wywiad. Nominowana do Nagrody im. Teresy Torańskiej i Mediatorów 2016. Autorka książki „Pani Stefa”, za którą otrzymała Nagrodę Literacką Miasta Stołecznego Warszawy 2016 oraz Poznańską Nagrodę Literacką – Stypendium im. Stanisława Barańczaka, nominowano ją także do Nagrody Gryfia i Nagrody Conrada. Współautorka książek „Teraz ’43. Losy” i „Dom w butelce”, zbioru reportaży „Przecież ich nie zostawię”. W lutym 2019 ukazały się „Środki transportu”, jej poetycki debiut.
fot. Magdalena Kicińska
michał książek
Poeta, reportażysta, kulturoznawca, inżynier leśnik i ornitolog.
Publikował w „Polityce”, „Lesie Polskim”, „Twórczości”. Współpracownik kwartalnika „Przekrój”.
Nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2014 w kategorii eseistyka za książkę Jakuck. Słownik miejsca. Laureat Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2015 w kategorii debiut roku za Naukę o ptakach. Za ten tom był również nominowany do Nagrody Literackiej Nike 2015 oraz do nagrody w XI Ogólnopolskim Konkursie Literackim „Złoty Środek Poezji” 2015 na najlepszą debiutancka książkę poetycką roku 2014.
Za reportaż Droga 816 nagrodzony Nagrodą Literacką Gdynia 2016 w kategorii esej, Nagrodą Literacką Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego za najlepszą książkę roku 2015 oraz Nagrodą Magellana 2016. „Droga 816” przyniosła też nominacje do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego 2015 za Reportaż Literacki, do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy 2016 w kategorii proza, do Nagrody im. Beaty Pawlak w 2016. W 2018 roku książka ukazała się w przekładzie na język niemiecki.
W 2018 Książek został nagrodzony Orfeuszem Mazurskim za tom poezji Północny wschód.
fot. Andrzej Sidor
KAROLINA KUSZLEWICZ
Adwokatka i założycielka Kancelarii nad Wisła, specjalizującej się w ochronie praw zwierząt i przyrody. Wykładowczyni na Uniwersytecie Warszawskim, autorka książek i publikacji specjalistycznych, w tym Komentarza do ustawy o ochronie zwierząt. Twórczyni projektu edukacyjnego „Kuszlewicz w imieniu”, na który składa się blog i podcast o praktycznych aspektach wykorzystywania prawa w celu poprawy sytuacji zwierząt. Członkini Polskiego Towarzystwa Etycznego i Stowarzyszenia im. prof. Zbigniewa Hołdy. Wielokrotnie nagradzana i wyróżniona za swoją pracę na rzecz zwierząt, m.in. przez Wolters Kluwer Polska i Gazetę Prawną. Założycielka Szkoły Dobrego Prawa.
fot. Cezary Kowalski
MAŁGOSIA LEBDA
Dorastała w beskidzkiej wsi. Doktor nauk humanistycznych i sztuk audiowizualnych. Felietonistka. Animatorka kultury. Redaktorka. Naukowczyni.
Autorka sześciu książek poetyckich, w tym nagradzanych tomów Matecznik i Sny uckermärkerów (Nagroda Literacka Gdynia 2019). Ostatni tom zatytułowany Mer de Glace (Wydawnictwo Warstwy, 2021) został nagrodzony najważniejszą nagrodą poetycką w Polsce – Nagrodą im. Wisławy Szymborskiej (2022). Jej książki ukazały się w przekładzie na języki: czeski, włoski, serbski, ukraiński, słoweński, duński, rumuński.
Wykładowczyni na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Ultramaratonka (we wrześniu 2021 roku pokonała, biegnąc, dystans 1113 kilometrów wzdłuż najdłuższej polskiej rzeki Wisły, realizując aktywistyczno-poetycki projekt „Czytanie wody”. Powieść Łakome (Wydawnictwo Znak, 2023) jest jej debiutem prozatorskim. Powieść została sprzedana do czterech krajów: Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Francji, Serbii, rozmowy z kolejnymi krajami (Włochy, Niemcy, Holandia, Ukraina…) w toku. Trwają prace nad adaptacją filmową. Książka została nagrodzona Nagrodą „Odkrycia Empiku” (2024).
fot. Rafał Siderski
dr robert maślak
Biolog, adiunkt w Zakładzie Biologii Ewolucyjnej i Ochrony Kręgowców Uniwersytetu Wrocławskiego, specjalista z zakresu zachowania i dobrostanu zwierząt nieudomowionych w niewoli oraz ochrony przyrody.
Współautor projektu dotyczącego zachowania i dobrostanu niedźwiedzi. Zaangażowany w inicjatywy dotyczące humanitarnej ochrony zwierząt, ochrony środowiska i klimatu. Uczestnik i obserwator sceny politycznej zainteresowany zwłaszcza problematyką wykorzystywania zwierząt w różnych dziedzinach gospodarki (myślistwo, rolnictwo, rozrywka)i systemowych zmian w zakresie poprawy warunków ich życia.
fot. Mariusz Masłosz
KATARZYNA PILITOWSKA
Z wykształcenia romanistka i dziennikarka, absolwentka dwuletniego Studium Podyplomowego Retoryki na UJ, ukończyła na Uniwersytecie Rolniczym Studium Ochrony Przyrody na Wydziale Leśnym.
Weganka, prowadzi restaurację śniadaniową na krakowskim Kazimierzu – Ranny Ptaszek.
Członkini kolektywu Siostry Rzeki i aktywistka ruchu miejskiego Akcja Ratunkowa dla Krakowa, założycielka inicjatywy Zupa dla Ukrainy Kraków. Autorka książek kulinarnych: ” Jajko” i „Ziemniak”.
Na instagramie prowadzi cykle „Dzień dobry Krakowie” i „Rośliny Krakowa zanim je skoszą”. Walczy o drzewa i miejską przyrodę, łączy ludzi wokół stołu i idei szacunku dla wszelkich istot.
aleksandra piotrowska
Miłośniczka przyrody, działaczka na rzecz ratowania dzikiej przyrody w Krakowie, członkini Stowarzyszenia Akcja Ratunkowa dla Krakowa. Członkini Rady Dzielnicy IV Prądnik Biały. Przewodnicząca Komisji Zieleni i Ochrony Środowiska w Radzie Dzielnicy IV.
W 2011, aby zdobywać wiedzę o przyrodzie wyjechała do Białowieży gdzie odbyła staż w Instytucie Biologii Ssaków PAN.
Zainteresowania: bioróżnorodność w miastach, ochrona dzikiej przyrody, przystosowanie do zmian klimatu, standardy ochrony drzew, stare aleje i ich ochrona.
Adam Robiński
Pisarz i dziennikarz związany m.in. z „Tygodnikiem Powszechnym” i miesięcznikiem „Pismo”. Opublikował książki: „Hajstry. Krajobraz bocznych dróg”, „Kiczery. Podróż przez Bieszczady”, „Pałace na wodzie. Tropem polskich bobrów” oraz „Puszcza domowa. Co kryje Kampinos”. Otrzymał kilka nagród oraz nominacji do nagród literackich i podróżniczych. Stypendysta m.st. Warszawy, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz szwajcarskiej Fondation Jan Michalski. Zajmuje się pisaniem o przyrodzie oraz wszystkim, co dzieje się na styku natury i sztuki. Jest certyfikowanym przewodnikiem po Kampinoskim Parku Narodowym.
fot. Marta Filipczyk
adrian sosnowski
Twórca i gospodarz podcastu Wegaństwo, w którym od 2022 roku wraz z gośćmi wgryza się w weganizm i rozmawia o zwierzętach, kuchni, klimacie i polityce, tym samym poszerzając roślinne horyzonty słuchaczy.
Na przestrzeni ponad 100 odcinków przeprowadził szereg rozmów z przedstawicielami najważniejszych organizacji prozwierzęcych w kraju, aktywistami, naukowcami, przedsiębiorcami. W podcaście przybliża nurty i obszary walki o zwierzęta, dotyka kwestii spornych i zagłębia się w dylematy moralne, tym samym pomagając zrozumieć złożoność koncepcji weganizmu.
Z wykształcenia filolog polski, zawodowo brand manager w branży outdoorowej, prywatnie miłośnik kotów, górskich szlaków i wegańskiej kuchni.
fot. Lidia Sosnowska
katarzyna sudnik
Dziennikarka i reporterka, przez ponad 20 lat była związana z Telewizją Polską, gdzie prowadziła i redagowała programy o tematyce medycznej. Pracowała również w redakcji reportażu oraz regionalnej telewizji Echo24. Interesuje się głównie tematyką społeczną i zdrowiem, szczególnie profilaktyką. Poza pracą uwielbia zwierzęta – ma dwa psy ze schroniska – Leona i Lunę, choć marzy o tym, by mieć ich znacznie więcej. Aktywnie wspiera stowarzyszenia i fundacje pro zwierzęce. Na co dzień używa feminatywów i nie razi ją, a już na pewno nie śmieszy „ministra”, ani „gościni”. Poza tym lubi zwiedzać nowe miejsca, szczególnie ciepłe, słoneczne kraje.
fot. Krzysztof Milewski
olga wajdowicz
Prawniczka, która zeszła na psy.
Instruktorka Szkolenia Psów Alteri, miłośniczka i hodowczyni psów rasy sznaucer olbrzym pieprz i sól – hodowla Ekstrawagancja FCI – ze swoimi psami zdobyła najważniejsze tytuły: Młodzieżowy Zwycięzca Świata, Zwycięzca Świata Weteran, Interchampion, Zwycięzca Europy Środkowo-Wschodniej, Champion Polski, Zwycięzca Klubu. Asystentka kynologiczna Związku Kynologicznego w Polsce specjalność Pinczery i Sznaucery.
Świadomą pracą z psami zajmuje się od 1995 roku szkoląc najpierw swoje psy, a następnie po wielu latach zdobywania doświadczenia, poszerzania umiejętności i wiedzy, robiąc z pasji swój zawód. Pasjonatka pracy węchowej psów, szczególnie mantrailingu czyli tropienia użytkowego, polegającego na poszukiwaniu ludzi po ich śladzie zapachowym. Prowadzi w Krakowie zajęcia tropienia dla wszystkich psów Mantrailing Kraków.
Zawodowo drugą nogą stoi w branży świata wirtualnego i IT, dopełniając w ten sposób swój obszar zainteresowań.
fot. archiwum własne
Dr Ewa Woydyłło
Z wykształcenia historyk sztuki, dziennikarka, psycholożka i wykładowczyni. Specjalistka i superwizorka terapii uzależnień, psychoterapeutka i publicystka zaangażowana w sprawy społeczne. Wśród wyróżnień i nagród najwyżej ceni Medal św. Jerzego przyznany przez Tygodnik Powszechny „za walkę ze smokiem alkoholizmu”, Nagrodę Teofrasta przyznaną przez czytelników miesięcznika „Charaktery” oraz odznaczenie Ministra sprawiedliwości za wkład w tworzenie oddziałów terapeutycznych dla uzależnionych w więzieniach. Jest autorką książek psychologicznych, m.in. Rak duszy: o alkoholizmie Sekrety kobiet, My rodzice dorosłych dzieci, Dobra pamięć, zła pamięć, Żal po stracie: lekcje akceptacji, Nasz bieg z przeszkodami: o wrażliwości i inności. Działa w Kongresie Kobiet, a dla rozrywki kolekcjonuje puchary i statuetki, jakie zdobywa w amatorskich turniejach tenisowych, m.in. w dziennikarskim klubie Mediatenis.
fot.
Urszula Zajączkowska
Poetka, botaniczka, profesor SGGW. Autorka 3 tomów poezji i zbioru esejów. Inicjatorka Festiwalu Znaczenia oraz Gaju Pamięci Wołomińskich Żydów. Ostatnio napisała libretto do opery Szczur i Drzewo, której premiera będzie miała podczas tegorocznej Warszawskiej Jesieni w Warszawskiej Operze Kameralnej.
fot. Hanna Zajączkowska
alicja zams
Wolontariusz Fundacji Felineus. Z powołania – pedagog, a z pasji – kociolub. Jako wolontariusz zajmuję się walką z bezdomnością kotów, a moim ulubionym obszarem działalności jest edukacja prozwierzęca.
Aleksandra Zawadzka-Glinka
Behawiorysta zwierząt towarzyszących, Instruktor Szkolenia Psów Alteri.
Od 2009 roku prowadzi w Łodzi zajęcia praktyczne z psami i kotami, edukując początkujących opiekunów zwierząt w zakresie ich zachowań. Organizatorka licznych wykładów i warsztatów z zakresu komunikacji międzygatunkowej. Gość licznych audycji radiowych o tematyce pro-zwierzęcej. Członek Stowarzyszenia Behawiorystów i Trenerów COAPE. Obecnie objęła funkcję członka Rady Nadzorczej Fundacji „Iskierka”, gdzie wraz z przyjaciółmi niesie pomoc koniom oraz współorganizuje zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży z zakresu prawidłowej opieki nad zwierzętami.
Prywatnie, szczęśliwa opiekunka trzech kotów i dwóch psów. Pasjonatka swojego zawodu. Nadal wierzy, że traktowanie zwierząt w Polsce ulegnie diametralnej poprawie. Każdą wolną chwilę stara się spędzić z podopiecznymi Fundacji „Iskierka”.
/fot. Joanna Lamparska/
Zobacz poprzednie edycje: